Έχεις βήχα που δεν περνά; Δες πότε χρειάζεται ιατρικός έλεγχος

Ο επίμονος βήχας δεν είναι απλώς μια ενόχληση που «θα περάσει μόνος του». Όταν διαρκεί πάνω από οκτώ εβδομάδες, μπορεί να αποτελεί ένδειξη υποκείμενου προβλήματος υγείας και χρειάζεται ιατρική διερεύνηση, όπως εξηγεί ο πνευμονολόγος Χοακίν Λαμέλα Λόπεθ.

Ο βήχας είναι από τους πιο συχνούς λόγους επίσκεψης στον γιατρό. Όταν όμως επιμένει για εβδομάδες, επηρεάζει όχι μόνο τη σωματική υγεία αλλά και την ψυχολογία, τον ύπνο και την ποιότητα ζωής, γεγονός που καθιστά απαραίτητο τον εντοπισμό της αιτίας του.

Πότε ένας βήχας θεωρείται ανησυχητικός
Ένας βήχας χαρακτηρίζεται ως χρόνιος όταν διαρκεί οκτώ εβδομάδες ή περισσότερο. Ακόμη όμως και βήχας διάρκειας τριών ή τεσσάρων εβδομάδων δεν θα πρέπει να αγνοείται και απαιτεί ιατρική αξιολόγηση.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην οξεία βρογχίτιδα, ο βήχας μπορεί να παραμείνει για αρκετές εβδομάδες, αλλά συνήθως αρχίζει να υποχωρεί πρώτα κατά τη διάρκεια της νύχτας και στη συνέχεια μέσα στην ημέρα.

Τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τον χρόνιο βήχα
Σύμφωνα με τον πνευμονολόγο, οι πιο συχνές αιτίες χρόνιου βήχα στους ενήλικες περιλαμβάνουν:

- Χρόνια βρογχίτιδα από κάπνισμα
- Βρογχεκτασίες
- Άσθμα
- Ρινίτιδα ή ιγμορίτιδα (με καταρροή προς τον φάρυγγα)
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο κάπνισμα, το οποίο αποτελεί την πιο συχνή αιτία χρόνιου βήχα και σχετίζεται με σοβαρά νοσήματα, όπως ΧΑΠ και καρκίνο του πνεύμονα, του λάρυγγα, της κύστης και του μαστού.

Ο βήχας μπορεί επίσης να είναι το πρώτο σύμπτωμα άσθματος, εμφανιζόμενος κυρίως τη νύχτα και συνοδευόμενος από συριγμό ή δύσπνοια. Σε περιπτώσεις γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, η χρήση αντιόξινων δεν βελτιώνει πάντα την κατάσταση, καθώς η αιτία του βήχα μπορεί να είναι διαφορετική.

Πώς γίνεται η διάγνωση
Η διερεύνηση ενός χρόνιου βήχα ξεκινά με αναλυτικό ιατρικό ιστορικό και φυσική εξέταση. Όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο Γουίλιαμ Όσλερ, «αν ακούσεις τον ασθενή, σου αποκαλύπτει τη διάγνωση».

Εφόσον κριθεί απαραίτητο, μπορεί να ζητηθούν:

- ακτινογραφία θώρακα
- σπιρομέτρηση (ιδιαίτερα αν υπάρχει υποψία άσθματος ή ΧΑΠ)
- αξονική τομογραφία θώρακα
- αιματολογικοί έλεγχοι
- βρογχοσκόπηση, κυρίως σε καπνιστές ή όταν απαιτείται έλεγχος του βρογχικού δέντρου

Σε περιπτώσεις υποψίας παλινδρόμησης, συνιστάται παραπομπή σε γαστρεντερολόγο.

Ο ρόλος της ψυχολογίας
Υπάρχει και ο λεγόμενος σωματικός ή ψυχογενής βήχας, που συνδέεται με άγχος και στρες. Συνήθως δεν εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου και μπορεί να συνοδεύεται από λειτουργικές διαταραχές, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.

Πώς αντιμετωπίζεται
Η θεραπεία του χρόνιου βήχα εξαρτάται από την αιτία που τον προκαλεί. Όταν η αιτία είναι άγνωστη ή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί πλήρως, μπορεί να χρησιμοποιηθούν σκευάσματα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, όπως η δεξτρομεθαρφάνη. Νεότερες θεραπείες, όπως το camlipixant, εφαρμόζονται σε ανθεκτικές περιπτώσεις, αν και η αποτελεσματικότητά τους βρίσκεται ακόμη υπό διερεύνηση.

Τι να κρατήσεις:
Ο βήχας που επιμένει δεν είναι «κάτι απλό». Αν διαρκεί εβδομάδες, είναι ένα μήνυμα του σώματος που αξίζει να ακούσεις εγκαίρως — πριν γίνει κάτι περισσότερο από μια καθημερινή ενόχληση.