Τέμπη: Δικαστική μάχη για τα έλαια σιλικόνης – Η εμπλοκή των Siemens και Bayer

Σύμφωνα με έρευνα της ιστοσελίδας Data Journalists, συγγενείς θυμάτων έχουν καταθέσει αγωγές αποζημίωσης ύψους 80 εκατομμυρίων ευρώ κατά των γερμανικών εταιρειών Siemens Mobility GmbH και Bayer AG, βασιζόμενοι σε πορίσματα που αποδίδουν ευθύνη στα έλαια σιλικόνης για τη δημιουργία της λεγόμενης πυρόσφαιρας.

Η δίκη για τις ευθύνες πίσω από την τραγωδία έχει προσδιοριστεί για τις 23 Μαρτίου 2026.

Στη δικογραφία περιλαμβάνονται πλέον επίσημα έγγραφα και τεχνικά φυλλάδια των δύο εταιρειών, καθώς και αλληλογραφία με εμπλεκόμενους φορείς, που παρουσιάζονται για πρώτη φορά από τη δημοσιογραφική έρευνα.

Τα έγγραφα της Siemens Mobility GmbH και της Bayer AG αναφέρονται στη χρήση ελαίων σιλικόνης τύπου Baysilone M50 EL σε εξοπλισμό του συρμού.
Τα τεχνικά δελτία των εταιρειών περιγράφουν το υλικό ως άοσμο, άχρωμο και μη επικίνδυνο, με θερμοκρασία ανάφλεξης άνω των 300°C, ενώ δεν απαιτούνται ειδικά μέτρα αποθήκευσης ή μεταφοράς.

Στα ίδια έγγραφα αναφέρεται ότι το προϊόν:

- Δεν φέρει χαρακτηρισμό επικινδυνότητας,
- Δεν θεωρείται εύφλεκτο,
- Και μπορεί να μεταφερθεί με ταχυδρομείο στη Γερμανία έως 500 ml ανά συσκευασία.

Τα δεδομένα αυτά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, καθώς κρατικά πορίσματα αποδίδουν στα έλαια σιλικόνης ρόλο στη δημιουργία της πυρόσφαιρας που προκάλεσε τον θάνατο 27 από τα 57 θύματα.

Οι πραγματογνώμονες και τα ερωτήματα
Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη δικογραφία, οι κρατικοί πραγματογνώμονες Απόστολος Βασιλάκος και Σταύρος Μπατζόπουλος είχαν από τις πρώτες εβδομάδες στη διάθεσή τους τα τεχνικά έγγραφα των εταιρειών, ωστόσο φαίνεται πως δεν έλαβαν υπόψη τους τις προδιαγραφές που υποστήριζαν ότι το υλικό δεν είναι εύφλεκτο.

Η τελική έκθεσή τους, που παραδόθηκε στις 19 Ιουνίου 2023, απέδωσε την πυρκαγιά στα έλαια σιλικόνης — ένα συμπέρασμα που υιοθετήθηκε από κυβερνητικά στελέχη και κρατικές Αρχές.

Η πλευρά των συγγενών, ωστόσο, αμφισβητεί την επίσημη εκδοχή, επιμένοντας πως υπήρχε άλλο εύφλεκτο υλικό στην εμπορική αμαξοστοιχία.

Το νομικό σκηνικό
Η υπόθεση ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο για την τραγωδία στα Τέμπη.
Αν οι Siemens και Bayer καταφέρουν να αποδείξουν ότι τα έλαια σιλικόνης δεν μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά αυτού του είδους, τότε ενδέχεται να δημιουργηθεί δεδικασμένο που θα αλλάξει τη νομική και τεχνική προσέγγιση της υπόθεσης, μεταφέροντας το ενδιαφέρον σε πιθανό εύφλεκτο φορτίο.

Αντιθέτως, εφόσον επιβεβαιωθεί ότι τα συγκεκριμένα έλαια ευθύνονται, τότε οι οικογένειες των θυμάτων θα έχουν ισχυρή βάση για διεκδίκηση αποζημιώσεων εκατομμυρίων ευρώ.

Τι δείχνουν τα έγγραφα της Bayer
Σύμφωνα με τα επίσημα τεχνικά στοιχεία που φέρνουν στο φως οι Data Journalists:

- Τα έλαια σιλικόνης παρουσιάζουν σταθερότητα σε ακραίες θερμοκρασίες.
- Παραμένουν χημικά αδρανή, με χαμηλή τάση ατμών και υψηλή επιφανειακή τάση.
- Χρησιμοποιούνται επί δεκαετίες σε σιδηροδρομικά, βιομηχανικά και φαρμακευτικά προϊόντα, χωρίς να έχει καταγραφεί ούτε ένα παρόμοιο περιστατικό πυρόσφαιρας διεθνώς.

Αυτός είναι και ο λόγος που, σύμφωνα με τη δημοσιογραφική έρευνα, ο Βέλγος ειδικός Μπαρτ Ακό, επικεφαλής της επιτροπής του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, απέκλεισε τα έλαια σιλικόνης ως αιτία της πυρκαγιάς και προσανατολίστηκε στην υπόθεση ύπαρξης εύφλεκτου φορτίου, όπως ξυλόλιο.

Η σύγκριση με τη Σλοβακία
Στο ίδιο δημοσίευμα γίνεται αναφορά και στο πρόσφατο σιδηροδρομικό ατύχημα της 13ης Οκτωβρίου στη Σλοβακία, όπου δεκάδες άνθρωποι τραυματίστηκαν.

Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, οι δύο περιπτώσεις δεν συνδέονται, καθώς τα τρένα στη Σλοβακία ήταν ντιζελοκίνητα και όχι ηλεκτρικά, ενώ τα αίτια αποδίδονται σε ανθρώπινο λάθος.

Η συνέχεια
Η δικαστική διερεύνηση για την υπόθεση των Τεμπών και τον ρόλο των ελαίων σιλικόνης αναμένεται να απασχολήσει έντονα τους επόμενους μήνες, καθώς η έναρξη της δίκης πλησιάζει.

Η εμπλοκή δύο γερμανικών κολοσσών, της Siemens και της Bayer, προσδίδει διεθνές βάρος στην υπόθεση και επαναφέρει στο προσκήνιο το αίτημα των οικογενειών