COVID-19 και γρίπη «ξυπνούν» καρκινικά κύτταρα – Τι αποκαλύπτει νέα μελέτη

Τα ευρήματα από πειράματα σε ποντίκια και βάσεις δεδομένων χιλιάδων ασθενών

Μία νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2025 στο έγκριτο περιοδικό JAMA αλλάζει τον τρόπο που οι επιστήμονες αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις των ιογενών λοιμώξεων στους επιζώντες καρκίνου.

Οι ερευνητές, ανάμεσά τους η καθηγήτρια Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (ΕΚΠΑ) και ο καθηγητής Θάνος Δημόπουλος, σημειώνουν ότι από τον πρώτο χρόνο της πανδημίας καταγράφηκαν πολλά περιστατικά αιφνίδιας μετάστασης σε καρκίνους όπως του μαστού και του εντέρου, γεγονός που δεν μπορούσε να εξηγηθεί μόνο από τις καθυστερήσεις στις διαγνώσεις.

Πειράματα σε ποντίκια
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature, ποντίκια με γενετική προδιάθεση σε αδρανή καρκινικά κύτταρα μολύνθηκαν με τον ιό της γρίπης και με SARS-CoV-2. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά:

Μέσα σε λίγες ημέρες τα κύτταρα ενεργοποιήθηκαν και άρχισαν να πολλαπλασιάζονται.
Σε δύο εβδομάδες είχαν σχηματίσει μεταστατικούς όγκους.
Στην περίπτωση του COVID-19, σε 28 ημέρες καταγράφηκε «εντυπωσιακή αύξηση» των καρκινικών κυττάρων.

Ανάλυση δεδομένων σε ανθρώπους
Για να διαπιστωθεί αν το ίδιο ισχύει και σε ασθενείς:

Στη βάση UK Biobank (4.800 καρκινοπαθείς σε ύφεση), όσοι είχαν θετικό τεστ COVID-19 το 2020 είχαν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο σε σχέση με όσους δεν μολύνθηκαν.
Στη βάση Flatiron Health (37.000 γυναίκες με καρκίνο μαστού σε ύφεση), όσες νόσησαν από COVID-19 εμφάνισαν αυξημένη πιθανότητα μεταστάσεων στους πνεύμονες.

Ο ρόλος της φλεγμονής
Η γρίπη και ο κορωνοϊός προκαλούν έντονη φλεγμονή στον οργανισμό. Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στην πρωτεΐνη ιντερλευκίνη-6 (IL-6), που αυξάνεται κατά τη διάρκεια της λοίμωξης. Η IL-6, ενώ βοηθά στην άμυνα του οργανισμού, φαίνεται πως ενεργοποιεί τα λανθάνοντα καρκινικά κύτταρα.

Επιπλέον, τα CD4 Τ-λεμφοκύτταρα καταστέλλουν τη δράση των CD8 Τ-κυττάρων, τα οποία φυσιολογικά καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα, δημιουργώντας έτσι έδαφος για ανεξέλεγκτη εξάπλωση.

Ανοιχτά ερωτήματα
Παρά τα ευρήματα, οι επιστήμονες τονίζουν ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα:

Ισχύει το ίδιο για άλλους ιούς πέρα από COVID-19 και γρίπη;
Επηρεάζονται και άλλοι τύποι καρκίνου ή όργανα όπως το ήπαρ;
Πόσο διαρκεί το «παράθυρο κινδύνου» μετά από μία λοίμωξη;
Μέχρι να υπάρξουν απαντήσεις, οι ειδικοί συστήνουν στους επιζώντες καρκίνου ιδιαίτερη προσοχή στην πρόληψη λοιμώξεων και στενή ιατρική παρακολούθηση.