Σάκης Αρναούτογλου: Πράσινη Μετάβαση με Ανισότητες - Καθυστερήσεις στην απόδοση ανταποδοτικών τελών από Υδροηλεκτρικά Έργα

Η Κυβέρνηση Στερεί Πόρους από τις Τοπικές Κοινωνίες και οφείλει εξηγήσεις.

Η απάντηση του Επιτρόπου Dan Jørgensen στην ερώτηση του Ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Σάκη Αρναούτογλου, σχετικά με τις σοβαρές καθυστερήσεις στην απόδοση των ανταποδοτικών τελών από Υδροηλεκτρικά Έργα, έφερε στο φως τις ευθύνες της Ελληνικής Κυβέρνησης. Παρά τη νομοθετική πρόβλεψη για απόδοση ειδικού τέλους 3% προς τις τοπικές κοινωνίες, η μη αναδρομική εφαρμογή και οι σημαντικές καθυστερήσεις παραμένουν άλυτα ζητήματα, πλήττοντας τις τοπικές κοινότητες και αμφισβητώντας την αξιοπιστία της Κυβέρνησης.

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος, στην απάντησή του, ξεκαθάρισε ότι η εφαρμογή των ανταποδοτικών τελών αποτελεί ζήτημα της εθνικής νομοθεσίας και υπογράμμισε την ανάγκη για προώθηση της δημόσιας αποδοχής των έργων ανανεώσιμης ενέργειας, όπως ορίζει η αναθεωρημένη οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωστόσο, απέφυγε να σχολιάσει τη νομιμότητα της μη αναδρομικής εφαρμογής της απόφασης, αφήνοντας ουσιαστικά την ευθύνη στην Ελληνική Κυβέρνηση και τα εθνικά δικαστήρια.

Με αφορμή της απάντηση του Επιτρόπου ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ υπογράμμισε τα εξής:

“Η απάντηση του Επιτρόπου αποτελεί μια σαφή απόδειξη της ανεπάρκειας της Ελληνικής Κυβέρνησης να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της προς τις τοπικές κοινωνίες. Όταν οι τοπικές κοινότητες μένουν χωρίς τα ανταποδοτικά τέλη που δικαιούνται και η κυβέρνηση επιλέγει να κρύβεται πίσω από τη γραφειοκρατία, τότε η αξιοπιστία της καταρρέει. Καλούμε την Κυβέρνηση να σταματήσει να υπεκφεύγει και να προχωρήσει άμεσα στην αναδρομική εφαρμογή της απόφασης για την απόδοση των ανταποδοτικών τελών από το 2022, όπως απαιτούν οι τοπικές κοινωνίες και ορίζει η κοινή λογική.”

Ο Ευρωβουλευτής επεσήμανε, επίσης, την ανάγκη για τη θέσπιση ενός ενιαίου Ευρωπαϊκού πλαισίου για την απόδοση ανταποδοτικών τελών από υδροηλεκτρικά και άλλα έργα ΑΠΕ, ώστε να διασφαλίζεται η δίκαιη και έγκαιρη αποζημίωση των τοπικών κοινωνιών. Δεσμεύτηκε δε να συνεχίσει την προσπάθεια για διαφάνεια και δικαιοσύνη στη διαχείριση των πόρων από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ασκώντας την αναγκαία πίεση τόσο στην Ελληνική Κυβέρνηση όσο και στα Ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα.

“Για εμάς, η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να είναι μόνο θέμα τίτλων και εξαγγελιών, αλλά πρέπει να είναι δίκαιη για όλους και κυρίως για τις τοπικές κοινωνίες που σηκώνουν το βάρος των μεγάλων έργων”, κατέληξε ο Σάκης Αρναούτογλου.

Ακολουθούν η ερώτηση και η απάντηση της Κομισιόν:

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-000149/2025

προς την Επιτροπή

Άρθρο 144 του Κανονισμού

Σάκης Αρναούτογλου (S&D)

Θέμα: Καθυστερήσεις στην απόδοση ανταποδοτικών τελών από Υδροηλεκτρικά Έργα στην Ελλάδα

Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 4844/22.08.2024) που εκδόθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προβλέπεται η απόδοση ειδικού τέλους 3 % στις τοπικές κοινωνίες από σταθμούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και υβριδικούς σταθμούς. Το ποσό αυτό διατίθεται για τοπική ανάπτυξη και ελάφρυνση των καταναλωτών.

Ωστόσο, η εφαρμογή της απόφασης δεν περιλαμβάνει αναδρομικότητα από το 2022, παρά το γεγονός ότι ο σχετικός νόμος (4964/2022) είχε ψηφιστεί από τότε. Επιπλέον, σημειώνεται ότι, σε περιπτώσεις μη έγκαιρης καταβολής των ποσών από τους παραγωγούς, προβλέπεται διαγραφή από το μητρώο σταθμών ΑΠΕ. Παρόλα αυτά, παρατηρείται καθυστέρηση στην απόδοση των ανταποδοτικών τελών, γεγονός που αποτελεί χρόνιο αίτημα των τοπικών κοινοτήτων και φορέων, όπως το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και άλλοι τοπικοί φορείς, με ιδιαίτερη αναφορά στο Υδροηλεκτρικό Έργο των Κρεμαστών.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Είναι ενήμερη για τις καθυστερήσεις στην απόδοση των ανταποδοτικών τελών από Υδροηλεκτρικά Έργα στην Ελλάδα, και ειδικότερα για το Υδροηλεκτρικό Έργο των Κρεμαστών;

2. Θεωρεί ότι η μη αναδρομική εφαρμογή της Υπουργικής Απόφασης παραβιάζει τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της δίκαιης κατανομής των πόρων προς τις τοπικές κοινωνίες που επηρεάζονται από υδροηλεκτρικά έργα;

3. Προτίθεται να εξετάσει τη δυνατότητα καθιέρωσης ενός ενιαίου πλαισίου για την απόδοση ανταποδοτικών τελών σε κράτη μέλη, με στόχο τη διασφάλιση της έγκαιρης και δίκαιης αποζημίωσης των τοπικών κοινωνιών που φιλοξενούν Υδροηλεκτρικά Έργα ΑΠΕ;

Κατάθεση: 15.1.2025

EL

E-000149/2025

Απάντηση του κ. Jørgensen

εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

(25.2.2025)

Η Επιτροπή λαμβάνει υπό σημείωση τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν σχετικά με την κατάσταση στην Ελλάδα. Η επιβολή ανταποδοτικών τελών θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος για να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες του τοπικού πληθυσμού και να επιμεριστούν τα οφέλη της πράσινης μετάβασης. Επιπλέον, το άρθρο 15δ παράγραφος 2 της αναθεωρημένης οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας[1], με προθεσμία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο την 21η Μαΐου 2025, υποχρεώνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μέτρα για την προώθηση της δημόσιας αποδοχής των έργων ανανεώσιμης ενέργειας μέσω της άμεσης και έμμεσης συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών στα εν λόγω έργα.

Η εφαρμογή ανταποδοτικών τελών εξαρτάται από τους ειδικούς κανόνες της σχετικής εθνικής νομοθεσίας. Η μη εφαρμογή ή η εσφαλμένη εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίας πρέπει να παραπέμπεται και να κρίνεται ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων.

Δεδομένης της ανάγκης προσαρμογής στις εθνικές και τοπικές περιστάσεις, δεν έχει προσδιοριστεί ενιαία λύση σε αυτόν τον τομέα. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να προωθεί την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, μεταξύ άλλων μέσω της επικείμενης δέσμης ενεργειακών μέτρων για τους πολίτες και της συμμετοχής σε περιφερειακές ομάδες υψηλού επιπέδου[2].