Βρυξέλλες: Δεν θα υπάρξει προσωρινή εκρίζωση αμπελιών, αλλά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πριν την αναφύτευση

Με τα κλειδιά για τη διαχείριση της κρίσης του κρασιού στις Βρυξέλλες, ο νέος Ευρωπαίος Επίτροπος για τη Γεωργία, Christophe Hansen, κάνει έναν απολογισμό των προβλεπόμενων εργαλείων αντιμετώπισης της κρίσης και των πιθανών προθεσμιών, σε συνέντευξη που παραχώρησε.

Η ευρωπαϊκή βιομηχανία κρασιού αντιμετωπίζει δυσκολίες; «δεν ανησυχώ, γιατί ο τομέας μπόρεσε ήδη στο παρελθόν να αντιμετωπίσει βαθιές αλλαγές, υποστηριζόμενες από ένα πολιτικό πλαίσιο προσαρμοσμένο για να τις αντιμετωπίσει» υποστηρίζει ο Christophe Hansen.

Τα συμπεράσματα της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για τις ευρωπαϊκές πολιτικές για το κρασί, που εγκρίθηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο, βασίζονται σε μια ανησυχητική παρατήρηση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η οινοποιία: αποκατανάλωση στις αγορές και υπερπαραγωγή σε ορισμένους αμπελώνες, με αποτέλεσμα την πτώση των τιμών πώλησης ενώ το κόστος παραγωγής αυξάνεται μεταξύ του πληθωρισμού και των κλιματικών κινδύνων... Συμμερίζεστε αυτήν την προσέγγιση κινδύνου;
Christophe Hansen: Είναι αλήθεια ότι εκτός από μια δυσμενή οικονομική κατάσταση, παίζουν ρόλο σημαντικοί διαρθρωτικοί παράγοντες, όπως η μείωση της κατανάλωσης, η οποία εμφανίζεται στη Γαλλία από τη δεκαετία του 1960 και είναι η πιο σημαντική. Πτώση στην κατανάλωση καταγράφηκε και στις κύριες χώρες κατανάλωσης και εισαγωγής ευρωπαϊκών και γαλλικών κρασιών. Η συσσώρευση αποθεμάτων, τα κλιματικά και καιρικά φαινόμενα και τα γεωπολιτικά ζητήματα, μεταξύ άλλων, έχουν δικαιολογήσει τα πολυάριθμα έκτακτα μέτρα που υιοθετήθηκαν την τελευταία δεκαετία για τη στήριξη του κλάδου. Ο κλάδος συσσωρεύει επίσης διαρθρωτικά προβλήματα που έχουν αγνοηθεί εν μέρει στο παρελθόν λόγω του στοιχήματος για ποιοτικά κρασιά και της επιτυχίας των εξαγωγών κρασιού στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ωστόσο, δεν ανησυχώ, διότι ο αμπελοοινικός τομέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπόρεσε ήδη να αντιμετωπίσει βαθιές αλλαγές στο παρελθόν, υποστηριζόμενος από ένα πολιτικό πλαίσιο προσαρμοσμένο για να τις αντιμετωπίσει. Ο εντοπισμός των προκλήσεων και η σημασία τους ήταν ο στόχος μιας αξιολόγησης που πραγματοποιήθηκε από τους εμπειρογνώμονες του Παρατηρητηρίου της Αγοράς Οίνου, η οποία ξεκίνησε το 2023, μετά την εφαρμογή διαφόρων έκτακτων μέτρων απόσταξης κρίσης που ζήτησαν ορισμένα κράτη μέλη. Υπό το φως της τελικής έκθεσης του Παρατηρητηρίου Αγοράς και κατόπιν αιτήματος όλων των κύριων αμπελοοινικών ενώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδρύθηκε η ομάδα υψηλού επιπέδου. Οι συστάσεις αυτής της ομάδας μας δείχνουν την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε για να αντιμετωπίσουμε την τρέχουσα κατάσταση.

Όσον αφορά τη διαχείριση του δυναμικού παραγωγής κρασιού, μπορούμε να δούμε στις προτάσεις της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου το τέλος μιας προσέγγισης απελευθέρωσης για επιστροφή σε μια στρατηγική διαχείρισης της προσφοράς σε σχέση με τη ζήτηση;
Η τρέχουσα κανονιστική προσέγγιση για το δυναμικό παραγωγής συνδυάζει τον έλεγχο της ανάπτυξης της περιοχής του αμπελώνα με τον προσανατολισμό στην αγορά. Με αυτόν τον τρόπο, οι πιο επιτυχημένοι αμπελουργοί και οι παραγωγικές περιοχές μπόρεσαν να επεκτείνουν τις περιοχές παραγωγής τους με ομαλό τρόπο μέσα σε ένα σύστημα που ελέγχει την υπερβολική ανάπτυξη.
Η προσέγγιση που προτείνεται στις συστάσεις δεν θα τερματίσει το ισχύον σύστημα, αλλά θα αποσκοπεί στη βελτίωσή του επιτρέποντας στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τη διαχείριση των αμπελουργικών τους περιοχών σύμφωνα με τις ειδικές περιφερειακές τους καταστάσεις και σύμφωνα με άλλα σχετικά μέτρα για την αμπελοοινική πολιτική. Αυτό θα απαιτήσει μεγαλύτερη ευθύνη από την πλευρά του κλάδου και των δημοσίων διοικήσεων για τη διαχείριση του παραγωγικού δυναμικού μεσοπρόθεσμα.
Επιπλέον, ορισμένες από τις προτεινόμενες συστάσεις στοχεύουν στην προστασία από την εγκατάλειψη ορισμένων αγροτικών περιοχών και πολιτιστικών τοπίων που συνδέονται στενά με την παραγωγή κρασιού.

Η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου έχει υποβάλει πολύ γρήγορα προτάσεις έκτακτης ανάγκης. Πότε θα εφαρμόσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αυτές τις προτάσεις; Θα μπορούν να ενεργοποιηθούν τα προσωρινά και μόνιμα μέτρα εκριζώσεων από το 2025;
Στην τελευταία συνεδρίαση της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου, δεσμεύτηκα ρητά να ανταποκριθώ γρήγορα στο αίτημα του τομέα και των κρατών μελών σχετικά με ένα χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή των συστάσεων και οι υπηρεσίες μου εργάζονται ήδη για αυτό. Αυτό απαιτεί αξιολόγηση των συστάσεων και του τρόπου μεταφοράς τους στα νομικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά και την εκρίζωση, οι συστάσεις δεν περιλαμβάνουν ρητά την προσωρινή εκρίζωση, η οποία δεν υποστηρίχθηκε από την Ομάδα Υψηλού Επιπέδου. Ωστόσο, προτάθηκε ένα πιο αποτελεσματικό εναλλακτικό σύστημα, το οποίο συνίσταται στην παράταση του χρόνου μεταξύ της εκρίζωσης και της πραγματικής φύτευσης των αμπελώνων ως μέρος της στήριξης για την αναδιάρθρωση και μετατροπή του αμπελώνα, καθώς και άλλα μέτρα ευελιξίας. Η Επιτροπή έχει ήδη συζητήσει με τα κράτη μέλη, τον Δεκέμβριο του 2024, σχέδιο κανονισμού για την εφαρμογή αυτού του μέτρου και θα εγκριθεί τις επόμενες εβδομάδες.
Για τη μόνιμη εκρίζωση, προτάθηκε η χρήση κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις για την κάλυψη άμεσων αναγκών. Αξιολογούμε και άλλες πιθανότητες. Θα ήθελα να επισημάνω ότι δεν υπήρξε συναίνεση εντός της ομάδας για τη χρηματοδότηση ενός μέτρου εκρίζωσης με ευρωπαϊκά κονδύλια. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα πραγματοποιήσουμε επομένως μια αξιολόγηση των επιλογών για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), την οποία σκοπεύουμε να παρουσιάσουμε μέχρι το τέλος του έτους.

Η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου υπογραμμίζει την οικονομική και πολιτιστική σημασία της βιομηχανίας κρασιού. Θα προστατεύσει η εντολή σας αυτή τη βιομηχανία από τις πιέσεις φυτοπροστασίας στην παραγωγή και τις απαιτήσεις υγιεινής έναντι της κατανάλωσής της;
Το κρασί αποτελεί ουσιαστικό μέρος της ευρωπαϊκής κληρονομιάς, όπως αναγνωρίζεται στις συστάσεις, και η Επιτροπή δεσμεύτηκε και συνεχίζει να δεσμεύεται να υποστηρίζει και να αναγνωρίζει τη μοναδικότητα του τομέα. Η παραγωγή κρασιού προστατεύεται και θα συνεχίσει να προστατεύεται σε μεγάλο βαθμό στην Ευρωπαϊκή Ένωση με συγκεκριμένους κανονισμούς και έναν προϋπολογισμό. Ωστόσο, ο κλάδος πρέπει να ακολουθεί τα σήματα της αγοράς και να ανταποκρίνεται πιο στενά στις προσδοκίες της κοινωνίας, η οποία ανησυχεί όλο και περισσότερο για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου δεν αγνοεί ζητήματα δημόσιας υγείας και δίνει έμφαση στη μετριοπαθή κατανάλωση. Οι πολιτικές και οι συστάσεις των κρατών μελών της ΕΕ για αυτά τα θέματα είναι ποικίλες. Οι συστάσεις για την κατανάλωση αλκοόλ είναι εθνική υπόθεση και δεν έχω καμία πρόθεση να υπερβώ αυτό το πλαίσιο.
Από αυτή την άποψη, επιτρέψτε μου να τονίσω ότι ο αμπελοοινικός τομέας είναι ένας από τους πιο εκτεθειμένους στις συνέπειες της τρέχουσας περιβαλλοντικής και κλιματικής κρίσης. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό ο κλάδος να προσπαθήσει να βρει αποτελεσματικές λύσεις για να προσαρμοστεί με βιώσιμο τρόπο. Η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου συνιστά διάφορες ενέργειες για την περαιτέρω υποστήριξη του τομέα σε αυτή τη μετάβαση.